ترفندهای عکاسی در شب

برای همه ما همیشه پیش آمده است که به ترفندهای ویژه عکاسان حرفه ای فکر کنیم، شگردهایی که به آنها کمک می کند عکس های فوق العاده ای از مناظر شبانگاهی بگیرند.

در ادامه با برخی از این ترفندها آشنا خواهیم شد.

عکاسی در شب واقعاً چه تفاوتی با عکاسی عادی دارد؟

هنگامی که بعد از غروب خورشید دوربین خود را برداشته و از منزل بیرون می رویم، سعی می کنیم دوربین را به سمت مناظر زیبایی بگیریم که تلالو نور در سایه های تاریک شب آفریده است. اما متاسفانه (همانطور که انتظار می رود ) نتیجه کار چندان درخشان نیست.

برخلاف عکس های روز که از نور فراوان بهره می برند، موانع پنهان متعددی برای عکاسی در شب وجود دارد.

• میزان نور موجود که به دشواری جزییات پس زمینه را می نمایاند
• کنتراست شدید میان قسمت های روشن و تاریک
• نیاز به نوردهی طولانی
• نویز تصویر 
• مجموعه نورهای ناخواسته از نقاط مختلف با رنگ هایی که قبلاً ندیده ایم
• اشیایی که لرزان و خارج از فوکوس هستند

برای اینکه بتوانیم عکس خوبی از مناظر شب بگیریم باید مشکلات فراوانی را حل کنیم اما خواستن توانستن است.

پس بجای اینکه این مسائل را مانع بدانیم، بهتر است که از آنها استفاده کنیم. بدین ترتیب می توانیم عکس هایی بگیریم که فضا و محیط آنها مختص مناظر شب است.

عکاسی نجومی :

اگرچه عکاسی نجومی یک زمینه تقریباً تخصصی عکاسی است، اما از آنجایی که بیشتر عکس ها در شب گرفته می شوند می توان آن را بعنوان زیر مجموعه ای از عکاسی شب تلقی کرد.

البته برخی عکس های نجومی در طول روز گرفته می شوند که از میان آنها می توان به عکس های تهیه شده از خورشید یا ماه در آسمان صبح اشاره کرد.

در ابتدا باید گفت که فنون عکاسی نجومی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

• عکاسی با پایه ثابت 
• عکاسی هدایت شونده

عکاسی هدایت شونده به عبارت ساده به شیوه ای گفته می شود که در آن با دنبال کردن دقیق یک خوشه ستاره ای، سحابی، سیاره یا یک شی مسیه با استفاده از نوردهی طولانی مدت عکاسی انجام می شود.

به این شیوه عکاسی قلمدوش یا پیگی بک گفته می شود. ثانیاً می توان از یک تلسکوپ و دوربین برای عکس گرفتن استفاده کرد (شیوه فوکوس اصلی یا غیرمستقیم). و آخر اینکه می توان بجای دوربین دستی، از یک تلکسوپ با استقرار استوایی یا تلسکوپ نجومی برای عکاسی استفاده کرد.

عکاسی هدایت شونده برای عموم مردم چندان آشنا نیست. به همین دلیل منحصراً به مبحث عکاسی با پایه ثابت می پردازیم.

در عکاسی پایه ثابت، دوربین روی یک پایه ثابت می شود تا از یک شی آسمانی عکس بگیریم. شیوه پایه ثابت دو شیوه فوکوس ثابت و جنبش روزانه را شامل می شود.

به دلیل چرخش زمین، ما ستارگان را در آسمان بصورت متحرک می بینیم. زمین هر روز 360 درجه کامل چرخش دارد، در نتیجه ساعتی 15 درجه جابجا می شود. به همین دلیل، ستارگان از دیدگاه ما ساعتی 15 درجه در جهت مخالف حرکت می کنند.

در شیوه فوکوس ثابت از نوردهی کوتاه مدت برای عکاسی از ستاره ها استفاده می شود، در نتیجه ستاره در عکس بیشتر شبیه به یک نقطه خواهد بود تا یک جریان دنباله دار نورانی. با این شیوه می توان از ستارگان و صور فلکی متعدد و تاحدی از راه شیری عکس گرفت.

با فرض اینکه از یک دوربین 35 میلی متری استفاده می کنید، یک دوربین مجهز به لنز استاندارد 50 میلی متری می تواند از یک ستاره که برای 15 ثانیه ثابت می ماند عکس بگیرد (با زاویه انحراف 0 درجه).

هر چقدر لنز مورد استفاده وایدتر باشد، زاویه دید بزرگ تر شده و در نتیجه مدت زمان نوردهی مورد نیاز بیشتر خواهد شد. اما بالعکس هر چقدر لنز مورد استفاده تله تر باشد، زاویه دید محدودتر شده و در نتیجه مدت زمان نوردهی مورد نیاز کوتاه تر خواهد شد.

در شیوه جنبش روزانه از زمان نوردهی طولانی استفاده می شود تا ستاره در عکس با دنباله نورانی خود ثبت گردد. در این شیوه بهتر است بجای عکاسی صرف از ستاره ها، یک مؤلفه از چشم انداز مانند ساختمان، کوه، مناظر پس زمینه و غیره در عکس گنجانده شود.

عکس های خوب به جهت دنباله نورانی ستاره، سرعت و سایر عوامل دیگر نیز بستگی دارند. چرخش ستاره های نیمکره شمالی در جهت خلاف حرکت عقربه های ساعت، از شرق به غرب است و ستاره قطبی در مرکز قرار دارد.

هر چقدر ستاره ای نزدیک تر به ستاره قطبی بچرخد، سرعت چرخش آن کندتر به نظر می رسد و بالعکس – هر چقدر از مرکز دورتر باشد، سرعت چرخش آن بیشتر به نظر خواهد رسید.

هنگامی که به عکاسی نجومی می پردازید، می توانید از آموختن مطالبی درباره صور فلکی مختلف و تماشای آسمان شب لذت ببرید. همچنین عکاسی از ستاره های دنباله دار با استفاده از شیوه جنبش روزانه جالب تر خواهد بود.

• شیوه عکاسی : شیوه جنبش روزانه
• زمان: 8:20 شب تا 10:40 شب
• (کل مدت نوردهی تصویر: 2 ساعت و 20 دقیقه)
• لنز مورد استفاده : Pentax SMC DA FISHEYE 10-17
• کل برش ها: 254 عکس با فواصل نوردهی 30 ثانیه (ترکیب با Photoshop)
• لوازم جانبی: یک سه پایه و یک ابزار ضبط زمانی

عکسی که در بالا توضیح داده شد با استفاده از یک دوربین با فیلم 35 میلی متری گرفته شده  و مسلماً نتایج در صورت استفاده از لنزهای دیگر، ISO متفاوت و سایر عوامل تغییر خواهند کرد.

همچنین فرض بر این است که در مناطق کوهستانی، دور از شهر، ساحلی و یا کویری عکاسی می کنید که آلودگی نوری به اندازه نقاط شهری شدید نیست.

در شهرهایی مانند سئول که آلودگی نوری شدید است، می توان تا حدی از شیوه فوکوس ثابت استفاده کرد. اما عکس گرفتن از صور فلکی و یا راه شیری دشوار خواهد بود چون که دیدن ستاره ها آسان نیست.

عکس گرفتن از ماه یا خورشید با استفاده از شیوه جنبش روزانه و یک دوربین عادی فیلمی ممکن می باشد. اما عکاسی از ستاره ها با این شیوه ها به دلیل آلودگی نوری دشوار می باشد.

در صورت استفاده از دوربین های فیلمی باید فیلم را ظاهر کرده و چاپ کنید. استودیوهای عکاسی اغلب این عکس ها را چاپ نمی کنند چون تصور می کنند چیزی در عکس ثبت نشده است. بنابراین بهتر است هنگامی که فیلم های خود را برای ظهور به آنها می دهید، بگویید که عکس های گرفته شده نجومی هستند.

در صورت استفاده از یک دوربین دیجیتال (DSLR) می توانید در فواصل مناسب عکس های متعددی از یک ستاره گرفته و سپس آنها را بصورت یک عکس درهم ادغام کنید تا دنباله نورانی ستاره بیشتر و یا کمتر نمایان شود.

ابتدا از یک لنز واید برای ثبت ستاره های بیشتری استفاده کرده و برای ایجاد هماهنگی با مناظر زمینه با استفاده از نمایاب ترکیب بندی عکس خود را تنظیم کنید.

در مورد میزان گشادگی دیافراگم، برای جلوگیری از نوردهی بیش از حد از سرعت شاتر 30 تا 60 ثانیه در دامنه مناسب استفاده کنید.

شما سپس می توانید در مدت زمان دلخواه عکس های متوالی بگیرید. در مورد تنظیمات دوربین، از حالت دستی برای حالت عکس استفاده کنید؛ از فوکوس دستی (نامحدود) برای تنظیم فوکوس استفاده کنید؛ کاهش نویز را خاموش کنید؛ یک سرعت ISO پایین انتخاب کنید؛ و در نهایت، توازن سفیدی را مطابق دلخواه خود تنظیم نمایید.

حالا می توانید با یک سه پایه ثابت و سیم دکلانشور و یا ابزار ضبط زمانی عکس بگیرید. دقت کنید که به یک باتری با شارژ کامل نیاز خواهید داشت.

قدم بعدی وارد کردن عکس های گرفته با دوربین دیجیتال (DSLR) به Photoshop و اجرای ترکیب بندی لایه ها می باشد. ابتدا پیش از اینکه فایل های تصویر را یک به یک باز کرده و آنها را روی تصویر اصلی در نقطه واحدی روی هم بیندازید، عکسی که می خواهید تصویر اصلی باشد را انتخاب کنید.

هنگامی که دو عکس را روی هم می اندازید، یک لایه دیگر در پالت لایه ها ایجاد می شود و در نتیجه دو لایه مشاهده خواهید کرد. یک پنجره سفید کوچک در پنجره پالت لایه ها دیده می شود.

این برای حالت ترکیب لایه ها می باشد و به شما اجازه می دهد تا شیوه ادغام و ترکیب هر دو لایه فوقانی یا تحتانی را انتخاب کنید. گزینه “Lighten” (روشن تر) را انتخاب کنید که در وسط قرار دارد.

با “Lighten” (روشن تر) می توانید قسمت های روشن لایه را مورد تاکید قرار دهید تا دنباله های نورانی ستاره روی هم نیافتند، بلکه همانطور که هستند دیده شوند. همانطور که به ترکیب بندی لایه ها با این شیوه ادامه می دهید، دنباله های نورانی واضح تر شده و در نهایت بصورت یک تصویر واحد در می آیند.

نکته : در طول زمستان ممکن است لنز دوربین یخ بزند و یا سطح آنرا بخار فرا بگیرد. برای اینکه تاحدی این مشکل را برطرف کنید می توانید لنز را در یک بسته گرم کننده بپوشانید.

تجهیزات پایه مورد نیاز برای عکاسی از آتش بازی، یک دوربین DSLR مجهز به حالت Bulb، لنز زوم، سه پایه، سیم دکلانشور و مقوای سیاه یا یک کلاه است.

از آنجاییکه محل دقیق روشن شدن ترقه های آتش بازی برای ما معلوم نیست، بهتر است با استفاده از یک لنز واید بجای لنز اصلی قابلیت انعطاف لازم برای ترکیب بندی صفحه را ایجاد کنیم. امکان دارد گستردگی آتش بازی از حد انتظار بیشتر بوده و در ارتفاع بالاتری روشن شوند، بنابراین استفاده از لنز واید یک ضرورت است، بخصوص زمانی که از فاصله کوتاه عکس می گیریم.

برای تثبیت زاویه دید یا ترکیب بندی دلخواه از لنز زوم استفاده کنید. بعد از اینکه در مورد زاویه تصمیم گیری کردید، می توانید برای بدست آوردن تصویری واضح تر به لنز اصلی تغییر دهید.

ترقه های آتش بازی معمولاً بعد از اینکه پنج ثانیه در هوا ماندند روشن می شوند. به همین خاطر می توانید با تنظیمات دیافراگم f/8 تا f/16 و سرعت ISO بین 100 تا 200 عکس های خیلی خوبی از آتش بازی بگیرید.

برای گرفتن عکس ترقه های متعدد آتش بازی، دوربین را در حالت bulb قرار دهید، شاتر را باز کرده و لنز را با یک مقوای سیاه یا کلاه بپوشانید. سپس فقط زمانی که ترقه ها روشن شدند جلوی لنز را باز کنید. با تکرار این عمل می توانید چندین ترقه آتش بازی را در یک عکس ثبت کنید. از درپوش لنز نباید استفاده کنید چون دست زدن به آن باعث می شود دوربین حرکت های جزیی داشته باشد و تصویر زمینه شما تار شود.

هنگام استفاده از حالت Bulb باید حتماً از سیم دکلانشور استفاده کنید چون از تکان خوردن دوربین جلوگیری می کند.

امکان دارد دوربین نتواند با تنظیم AF (فوکوس خودکار) روی ترقه های آتش بازی فوکوس کند، بنابراین باید از MF (فوکوس دستی) برای تنظیم فاصله کانونی دوربین استفاده کنید. محل روشن شدن ترقه ها نیز همیشه ثابت نیست، به همین خاطر توصیه می شود حتی در صورت استفاده از فوکوس دستی از عددهای دیافراگم کوچک تر بهره بگیرید تا عمق میدان گسترده تری داشته باشید.

شما همچنین می توانید از حالت خودکار برای WB (توازن سفیدی) استفاده کنید اما شاید استفاده از حالت تنگستن یا WB دستی، یا تنظیم مقدار کلوین (K) بصورت دستی نتیجه بهتر و رنگ زمینه آبی تری ایجاد کند.

نکته دوم : بجای اینکه فقط از ترقه های آتش بازی عکس بگیرید، می توانید با گنجاندن مناظر شهری در زمینه عکس های بهتری داشته باشید. برای این کار باید ابتدا نوردهی لازم برای مناظر شهری را بسنجید. سپس با استفاده از قابلیت Bulb عکس بگیرید.

هنگامی که نوردهی به اندازه کافی انجام شد می توانید از مقوا برای پوشاندن لنز استفاده کنید. سپس هرگاه ترقه های آتش بازی روشن شدند جلوی لنز را باز کنید تا هم از ترقه ها و هم از مناظر شهری عکس بگیرید.

ویژگی بارز عکس های خیابانی در شب، دنباله نور چراغ ماشین ها و نورهای زیبای شهری هستند. برای اینکه بتوان یک عکس خیابانی کامل را در یک فریم جا داد به یک لنز واید نیاز خواهد بود؛ در بعضی موارد حتی باید از لنزهای فیش آی استفاده کنید.

البته نیاز به توضیح نیست که زاویه دید و ترکیب بندی بسته به منطقه ای که در آن عکاسی می کنید متفاوت خواهد بود. دامنه عکس نیز به انتخاب شما بستگی دارد، بسیاری از عکاسان از لنز استاندارد دوربین بعنوان لنز اصلی استفاده می کنند.

برای اینکه بتوانیم عکس خوبی از دنباله نور چراغ ماشین ها در شب بگیریم باید از سرعت شاتر طولانی تر استفاده کنیم. در نتیجه نیازی به بالا بردن حساسیت نیست، و حتی برای یک عکس شب می توانید حدود ISO 100 را انتخاب کنید.

بطور کلی برای اینکه دنباله نور بخوبی ثبت شود به سرعت شاتر بیش از 15 ثانیه نیاز خواهد بود، در نتیجه باید دیافراگم هم با در نظر داشتن سرعت شاتر بطور مناسب تنظیم گردد. این عکس ها معمولاً با دیافراگم f/8 تا f/16 یا بیشتر گرفته می شوند.

در صورت لزوم می توان با استفاده از فیلترهای ND (چگالی خنثی) نیز سرعت شاتر را بالا برد. طرفداران عکاسی شب خیلی به عکس گرفتن در “ساعت جادویی” ( 30 دقیقه قبل و بعد از غروب ) علاقه دارند.

این زمان مسلماً جذابیت های ویژه ای دارد، چون می توانید همزمان از خورشید در حال غروب و مناظر شبانه عکس بگیرید. اما حتماً لازم نیست که عکس های خیابانی را در این ساعت جادویی بگیریم.

ممکن است بتوانیم در ساعت جادویی رنگ های بهتری بدست آوریم، اما بهتر است اگر فقط خیابانی را بعنوان سوژه در نظر داریم ساعت های تاریک تر بعدی مناسب تر هستند: زمینه تاریک باعث برجسته شدن بهتر دنباله های نوری سفید و قرمز چراغ ماشین ها می شود.

اولویت در این است که ابتدا با AF شاتر را تا نیمه فشار داده و روی سوژه فوکوس کنید و بعد به MF تغییر بدهید.

در صورت امکان استفاده از سیم دکلانشور و تنظیم WB دستی بجای WB خودکار و یا تنظیم دستی مقدار کلوین (K) را در نظر داشته باشید چون عکس منظره شبانه حاصله بسیار بهتر خواهد بود.

نکته اول : با فوکوس کردن روی خط مرکزی IC که ماشین ها در حال عبور از آن هستند، WB را روی دستی تنظیم کنید. لوازم جانبی بسیاری برای تنظیم WB وجود دارند. شخصاً بیشتر از “دیسک توازن سفید” برای تنظیم WB و گرفتن عکس های IC شبانه استفاده می کنم.

نکته دوم : فضای عکس بسته به سرعت شاتر تغییر خواهد کرد. تصمیم گیری در مورد گستردگی دنباله نور ماشین ها در عکس با شماست. با سرعت شاتر نسبتاً زیاد تصویر خیابان مملو نورهای گوناگون خواهد شد، یا اینکه می توانید دنباله های نور را به چند خط محدود کنید. با مقایسه این عکس ها می توانید خصوصیات هریک را تشخیص داده و ایده بگیرید.

بیشتر مردم هنگامی که از منظره شبانه شهر ها عکس می گیرند، پل های آنرا نیز در تصویر می گنجانند. شما می توانید با عکاسی کردن درست قبل یا بعد از غروب خورشید، عکس هایی زیبا با رنگ های فوق العاده متنوع و جذاب آسمان بگیرید.

قابلیت دید که عمیقاً بر عکاسی تاثیر می گذارد ممکن است بسته به شرایط جوی متغیر باشد، به همین خاطر باید وضعیت آب و هوا را پیش از شروع کار در نظر بگیرید. موقعی که این عکس را می گرفتم آسمان خیلی روشن بود و به همین دلیل، سرعت شاتر بالا بود.

این زمان برای ثبت دنباله های نور چراغ ماشین هایی که از پل عبور می کردند کافی نبود. در نتیجه سرعت شاتر را از ISO 100 به 50 کاهش دادم تا دنباله های نور ماشین ها ثبت شود، همزمان دیافراگم را حدود f/13 انتخاب کردم تا کوه های دور نیز در منظره دیده شوند. با تنظیم دوربین در حالت واضح توانستم رنگ هایی قوی تر در عکس داشته باشم.

•  زمان: حدود 6:30 بعدازظهر، درست پیش از غروب خورشید
• جزییات تنظیمات: 135 میلی متر f/2.0
• سنجش نور: چند دیافراگمی: f/13
• سرعت شاتر: 10 ثانیه ISO: 50
• حالت: واضح

اگر در فاصله بین غروب و تاریکی کامل شب عکس می گیرید، توصیه می شود از حالت تنگستن استفاده کنید چون در آن زمان هنوز فام های آبی رنگی در آسمان وجود دارند.

تنظیماتی که معمولاً برای عکاسی در شب استفاده می کنم عبارتند از حالت تنگستن برای بدست آوردن جلوه آبی رنگ؛ تنظیم دستی مقدار کلوین؛ و AWB (توازن سفیدی خودکار) که امروزه با توجه به بهتر شدن کارایی دوربین ها منجر به توازن سفیدی مطلوب می شود.

در خصوص فوکوس، از نمایاب روی نقطه ای بین 3/1 تا 2/1 تن میانه (برای اشیای فاقد تن میانه روی نقطه ای که نیم آن در سایه و نیم دیگر آن روشن است) فوکوس می کنم. با این کار نوردهی صحیح با عمق میدان مناسب حاصل شده و عکس خیلی واضح تری خواهیم داشت.

• زمان : حدود 8:00 بعدازظهر، بعد از غروب خورشید
• جزییات تنظیمات : 50 میلی متر f/1.4
• سنجش نور: چند دیافراگمی: f/11
• سرعت شاتر: 8 ثانیه ISO: 100
• حالت: تنگستن

عکس گرفتن از دنباله نورانی چراغ های ماشینی که در جاده ای کوهستانی می راند بدون نورهای مصنوعی جوهره و اساس جذابیت عکاسی شب است.

بخصوص اگر جاده پیچ تندی داشته باشد یا سرپایینی باشد، دنباله نوری ایجاد شده در عکس شبانه کیفیت پویایی خواهد داشت که به ندرت در سایر عکس های شبانه دیده می شود. بطور کلی، سرعت حرکت ماشین هایی که در جاده های فاقد روشنایی کوهستانی تردد می کنند آهسته است.

از آنجاییکه حداکثر سرعت شاتر پشتیبانی شده در حالت های AV، TV و M یک DSLR تنها 30 ثانیه است، قابلیت سرعت Bulb و داشتن یک سیم دکلانشور برای دست یافتن به سرعت های شاتر بیش از 30 ثانیه ضروری است تا بتوان دنباله نوری را بدون وقفه ثبت کرد.

در خصوص انتخاب لنز، یک لنز واید بسیار مناسب تر از یک لنز تله خواهد بود چون بجای اینکه فقط بخش هایی از دنباله را بگیرد می تواند کل مسیر دنباله نور را برای شما به تصویر بکشد.

توجه داشته باشید که با لنزهای الترا واید (کمتر از 20 میلی متر ) می توانید دنباله های نوری را بسیار بازتر و واضح تر در عکس داشته باشید. در مورد تنظیم توازن سفیدی نیز حالت های فلورسنت یا تنگستن بهترین انتخاب خواهند بود.

کنتراست بارز میان رد سفید دنباله نور و آسمان تیره توجه بینندگان را بی درنگ به خود جلب خواهد کرد. همچنین به یاد داشته باشید که با کاهش دمای رنگ، رنگ دنباله نوری سفیدتر خواهد شد بنابراین سعی کنید WB را روی حالت فلورسنت یا تنگستن تنظیم کنید.

شما می توانید نتایج مختلف بدست آمده را مشاهده کرده و استفاده از دماهای رنگ متنوع را امتحان کنید.

در خصوص نوردهی، مختصری کم بودن نوردهی مطلوب است. در بعضی موارد باید سعی کنید زمینه عکس تیره تر گردد تا بتوانید روی دنباله های نورانی تاکید کرده و کیفیت پویای حرکت ماشین در زیر آسمان تیره را به تصویر بکشید.

در نتیجه باید از مهارت لازم برای برجسته ساختن دنباله های نورانی در برابر زمینه برخوردار باشید و بجای اتکا کردن به مقدار نوردهی بهینه، از جبران نوردهی که 1 تا 2 مرحله تاریک تر است استفاده کنید.

با در نظر گرفتن ماهیت این نوع عکاسی، توصیه می کنم بجای اینکه تنها عکاسی کنید با دو یا سه نفر از دوستان بروید. پیدا کردن یک ماشین که دیروقت شب در جاده ای کوهستانی براند کار دشواری است، بنابراین شاید لازم باشد بجای اینکه منتظر شوید ماشینی از راه برسد خودتان ماشین خود را برانید و از آن عکس بگیرید.

اگر دوستان شما بتوانند موقعی که رانندگی می کنید سیم دکلانشور را فشار بدهند عالی خواهد بود. البته باید از قبل مسیر حرکت و ترکیب بندی تصویر را کنترل کرده باشید.

دست یافتن به ترکیب بندی عالی در تاریکی مطلق و صرفاً با اتکا به حواس کار آسانی نیست. توصیه می کنم پیش از غروب خورشید به محل مراجعه کنید تا مسیرهای گوناگون حرکت را بررسی کرده و از قبل در مورد شیوه و محل عکاسی از دنباله های نورانی تصمیم بگیرید.