ISO چیست و کاربرد آن؟

در عکاسی آنالوگ، ایزو یا (ASA)  تعیین کننده میزان حساسیت فیلم به نور است. شما احتمالا عدد ایزو را روی جعبه فیلم های عکاسی دیده اید (100, 200, 400, 800). هر چه عدد بالاتر می رود نشان دهنده  میزان حساسیت بیشتر فیلم به نور است.در عکاسی دیجیتال نیز ایزو نشان دهنده میزان حساسیت سنسور دوربین به نور است. از ایزوهای بالاتر در موقعیت های تاریکتر استفاده می کنیم تا بتوانیم از سرعت شاتر بالاتری استفاده کنیم (مثلا هنگامی که می خواهیم در نور کم یک حرکت را  در عکسمان فریز کنیم)

عبارت ISO خود مخفف یک اصطلاح تحت عنوان International Standards Organization است و نرخ ISO همراه با سرعت شاتر و تنظیمات دریچه دیافراگم سه عامل اصلی تعیین کننده‌ی میزان نوردهی به فیلم عکاسی یا سنسور دوربین دیجیتال هستند. نرخ ISO که از 25 تا 6400 (و حتی بیشتر از آن) متغیر است، بیانگر حساسیت به نور است. هرچقدر این عدد کمتر باشد، فیلم یا حسگر تصویر به نور حساسیت کمتری دارد. به همین شکل با بیشتر شدن این مقدار حساسیت به نور بیشتر می‌شود، در نتیجه در محیط‌های تاریک نیز می‌توان انتظار عکس های مناسبی داشت.

در مورد فیلم‌های عکاسی باید گفت که پایین بودن عدد ISO به معنی ریزتر و ظریف‌تر بودن دانه‌ها و المان‌های تشکیل دهنده‌ی فیلم نیز بود و در نتیجه تصویر روان و تمیزتری به دست می آمد. به همین منوال فیلم با عدد ISO بالاتر دارای دانه‌های نمکی بزرگ‌تری بود که تصاویر دانه دانه یا زمخت‌تری را به دست می‌داد.

در عکسبرداری دیجیتال منطق مشابهی اعمال شده است. هر چقدر عدد ISO پایین‌تر باشد، سنسور تصویر حساسیت کمتری خواهد داشت و در نتیجه تصویر روان‌تر (یکدست‌تر) خواهد بود؛ چرا که نویز دیجیتال کمتری در آن ظاهر خواهد شد. هر چه عدد ISO بالاتر باشد (و حساسیت بیشتر شود) سنسور تصویر قوی‌تر کار خواهد کرد و تصویری دقیق خواهد گرفت که در آن نویزهای دیجیتال (نقاط رنگی رنگی موجود در تصویر) نیز ثبت خواهند شد. در اکثر دوربین‌های دیجیتال مقدار ISO استاندارد کمینه 100 است، البته برخی از دوربین‌های DSLR دارای ISO 50 یا حتی 25 نیز هستند.

نکته دیگر در خصوص دانه‌ها؛ در عکسبرداری غیردیجیتال قدیمی، بسیاری از عکاسان به اشکال خلاقانه و هنرمندانه‌ای از این دانه‌ها برای تاثیرگذاری روی حالت نهایی عکس استفاده می‌کردند. متاسفانه به دلیل ماهیت نویز دیجیتال (که به صورت نقاط تصادفی رنگی در تصویر هستند)، این موارد به شدت نامطلوب به حساب می‌آیند. البته برخی عکاسان راه‌های خلاقانه‌ محدودی برای استفاده از این نویزهای دیجیتال پیدا کرده اند. شاید شما هم دوست داشته باشید به این گروه نادر بپیوندید.

اعداد پایین‌تر ISO منجر به ساخت تصاویر با دقت رنگ بالا، روان و بسیار مطلوب می‌شوند. این نیازمند شرایط نوری مناسب است. سوژه هایی وجود دارند که تمایل دارید از آنها در شرایط نوری تاریک عکس بگیرید، یا می خواهید از یک جسم که با سرعت زیاد در حرکت است عکس بیاندازید.

در هر دو این حالات نیاز دارید که مقدار ISO را بالاتر ببرید که بتوانید این تصاویر را با نوردهی مناسب و کافی ثبت کنید. علیرغم فیلم‌، می‌توانید مقدار ISO در یک دوربین دیجیتال را با فشردن یک دکمه بالا ببرید. در نتیجه با ISO بالاتر می‌توانید از سرعت‌های شاتر بالاتر نیز استفاده کنید تا تاری ناشی از حرکت یا لرزش دوربین حذف شود. البته اگر تمایل دارید از تاری حرکت با مقاصد هنرمندانه استفاده کنید، باید ISO را کاهش دهید و سپس با کاهش سرعت شاتر (به سرعت‌های کمتر از 30/1 ثانیه) به تاری مطلوب خود خواهید رسید و از طرفی نویز کم تری نیز مشاهده خواهید کرد.

 اندازه سنسور تصویر و ایزو

اندازه سنسور تصویر در دوربین‌های دیجیتال مشخص می‌کنند که چه تنظیماتی برای ISO کمترین میزان نویز دیجیتال را فراهم خواهند کرد. باید درک صحیحی از اندازه سنسور تصویر داشته باشید و آن را از شمارش پیکسل‌ها مجزا بدانید. اندازه سنسور تصویر ابعاد فیزیکی واقعی سنسور است که برای بسیاری از دوربین‌های دیجیتال تاریخ کمتر از 35 میلی متر بوده است.

در دوربین‌های ببین و بگیر، این سنسور بسیار کوچک و در اکثر دوربین‌های DSLR این سنسور به اندازه یک فیلم APC ( اندازه 23 در 15 میلی متر) بوده است. ابعاد کوچکتر برای سنسور تصویر موجب تولید نویز دیجیتال بیشتر در ISOهای بالا (مثلا 800) می‌شود. در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان DSLR سنسورهای تصویر را به اندازه یک فریم فیلم 35 میلی متری (به نام فول فریم Full Frame) تولید می‌کنند. سنسور فول فریم بزرگ‌تر، اجازه می‌دهد که تعداد پیکسل بیشتر و بزرگتری در یک سنسور تصویر جمع شوند و در نتیجه برای تنظیمات ISO حتی تا ۱۶۰۰ نیز عکس های بدون نویز، روان و دقیقی ارائه خواهد کرد.

در سنسورهای فول فریم پیکسل‌های بزرگتر، بیشتر به نور حساس هستند در نتیجه انرژی الکتریکی مورد نیاز برای ایجاد ISO 800، به اندازه یک سنسور کوچکتر باعث ایجاد نویز دیجیتال نمی شود.

دوربین های دیجیتال فول فریم یار شما در شرایط کم نور و جلوگیری از تولید نویز زیاد هستند.

کیفیت عکس و حساسیت ISO

باید همواره به یاد داشته باشید که هر چه نرخ ISO پایین‌تر باشد، کیفیت عکس بهتر خواهد شد. در حالی که بیشتر دوربین های دیجیتال تنظیم ISO خودکار دارند (Auto ISO)، تنظیم دستی ISO توصیه می شود چراکه تنظیم خودکار ممکن است ISO را بالاتر انتخاب کرده و در نتیجه نویز بیشتری تولید کند.

افزایش مقدار ISO روی کیفیت عکس شما به دو شکل تاثیر خواهد گذاشت:

۱) تمایز بین جزئیات ظریف کمتر دیده خواهد شد.

۲) وقتی عکس را بزرگنمایی می‌کنید و نسخه‌های پرینت شده از آن تهیه می‌کنید، یا هنگامی که عکس را به صورت jpeg ذخیره می‌کنید (که فشردگی زیادی روی عکس اعمال می‌کند)، سطح بالای نویز خودنمایی خواهد کرد.

اگر شما از سه پایه استفاده می کنید می توانید سرعت شاتر کمتری را انتخاب کنید. با انتخاب سرعت شاتر کمتر می توانید ایزوی دوربین خود را نیز پایین تر انتخاب کنید.اگر سوژه شما ثابت است و شما از سه پایه استفاده می کنید می توانید از سرعت شاتر کمتر و ایزوی پایین تری استفاده کنید . اما اگر سوژه متحرک است یا از سه پایه استفاده نمی کنید ایزو را بالاتر انتخاب کرده و سرعت شاتر را افزایش دهید. همانطور که قبلا نیز بیان شد هر چه ISO پایین‌تر باشد، عکس روان‌تر، تمیزتر و بهتر خواهد بود. عکس هایی با مقدار ISO پایین رنگ‌های دقیق‌تری دارند.

مقدار ISO بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ بهترین تصویر خروجی را به شما خواهد داد و این بستگی به طراحی و اندازه سنسور تصویر شما دارد.در برخی طراحی‌ها حتی تا ISO برابر با ۴۰۰ نیز تصویر مناسبی در اختیار عکاس قرار می‌گیرد و امکان بزرگنمایی آن تا حد زیادی فراهم می شود.

اگر شما به عمق تصویر زیادی در عکستان احتیاج ندارید می توانید دریچه دیافراگم بازتری را انتخاب کنید.به این ترتیب نور بیشتری وارد دوربین خواهد شدو شما می توانید از ایزوی پایین تری استفاده کنید. استفاده از فلاش یا منابع نور دیگر حتی روشن کردن یک لامپ به شما کمک می کند تا بتوانید از ایزوی پایین تری برای گرفتن عکس استفاده کنید.

ایزوی 100 به عنوان یک ایزوی نرمال شناخته شده و با استفاده از این ایزو می توانید عکس های تقریبا بدون نویزی بگیرید و هر چه ایزو را بالاتر ببرید نویزها بیشتر می شوند (که البته این به نوع دوربین شما نیز بستگی دارد). شاید هنگامی که روی lcd دوربین عکس خود را نگاه می کنید این نویزها زیاد به چشم نیایند اما روی صفحه نمایش بزرگتر و یا بعد از چاپ عکس خود را نشان خواهند داد.

بعضی عکس ها با کمی نویز زیباتر به نظر می رسند و حتی بعضی از عکاسان فضا و حسی که مقداری نویز به عکس می دهد را دوست دارند.در چنین حالتی شما می توانید با بالابردن ایزو میزان نویز را در عکس خود افزایش دهید.

اگر دوربين ديجيتالي داريد كه به راحتي مي توان آنرا ثابت نگه داشت تا حد امكان از ISO بالا استفاده نكنيد. براي يك عكس مهم كه بايد در نور كم گرفته شود از ISO پايين و سه پايه براي دوربين خود استفاده كنيد. به طور خلاصه میتوان گفت كه هرچند مقادیر بالای ISO باعث افزایش نویز می گردد،اما این امكان را به عكاس میدهد كه با سرعتهای بالاتر شاتر عكس بگیرد و این موضوع گاه بسیار مفید ولازم است.
باید به خاطر داشت كه نویز، بیشتر در مناطق تیره و نیز نواحی كه رنگ یكنواخت دارند، ظاهر می شود.بنابراین ابتدا باید موضوع مورد نظر را ارزیابی و مناطق فوق الذكر را در آن شناسایی كنیم. سپس با تغییر كادر بندی ، این مناطق را در عكس به حداقل برسانیم و سپس از ISO بالا استفاده نماییم.

در محیط های كم نور ،نویز واضح تر خواهد بود و در نتیجه با افزایش ISO ، كیفیت عكس به طور قابل ملاحظه ای كاهش می یابد. در این موارد بهتر است كه با استفاده از یك سه پایه ،از سرعتهای پایین شاتر استفاده نماییم.

موارد استفاده از ایزوی بالا برای گرفتن عکس عبارتند از :

• ورزش های داخل سالن یا شبانه: سوژه ها با سرعت زیادی حرکت می کنند و نور برای گرفتن عکس با سرعت شاتر زیاد کافی نیست.
• کنسرت ها :معمولا  داخل سالن کنسرت نور کم است و از فلاش هم  کمتر می توان استفاده کرد.
• موزه ها و گالری ها : معمولا داخل موزه ها و گالری ها استفاده از فلاش ممنوع است و نور هم برای گفتن عکس بدون فلاش کافی نیست.

پیوند درونی:

سایر مطالب آموزش عکاسی 

ارتباط با کارشناس فنی: